پایگاه اطلاع رسانی آناج در گفتگویی با "بهنام حجاریزاده" هنرمند نجار و سنگتراش شرکت کننده در جشنواره خلاقیت و نوآوری تبریز به هنر سنگ تراشی و زندگی نامه و آثار مهم این هنرمند پرداخته است .
پایگاه اطلاع رسانی آناج در گفتگویی با "بهنام حجاریزاده" هنرمند نجار و سنگتراش شرکت کننده در جشنواره خلاقیت و نوآوری تبریز به هنر سنگ تراشی و زندگی نامه و آثار مهم این هنرمند پرداخته است .
به گزارش روابط عمومی دانشگاه هنر اسلامی تبریز به نقل از آناج ، متن کامل این مصاحبه بشرح زیر است :
سنگ سخت را به زبان هنر میشکافد و چشمنوازترین آثار را تنها با چکش و قلمهای عتیقهاش خلق میکند. بیشک همچون فرهاد با عشق قلم میزند که اینچنین آثارش به دل مینشیند. نامش "بهنام حجاریزاده" است، نامی که خود نشان میدهد این هنر در رگ و پی وجودیشان نهفته است.
خبرنگار: در رابطه با حجاری و سنگ تراشیبفرماید، چطور شد، چطور شد به این هنر علاقهمند شدید؟
خاستگاه اصلی هنر سنگتراشی ایران بوده و این هنر از قدمت چندین هزار ساله برخوردار است. سنگتراشان از قدیم با تراش سنگهای کوه، بعضی از ابزار و اشیاء و اسباب خانه و تندیس و وسایل آئینی و زینتی را میساختند البته بخش حجاری روی سنگ نیز بعدها شکل گرفت. پدرم یکی از بزرگترین سنگتراشان ایران بود. در هنر ایشان همین بس که سنگ مزار امام علی(ع) و امام حسین(ع)، سعدی، حافظ و فردوسی به دست ایشان ساخته شده است. در زمان رضاشاه نیز در کاخهای نیاوران آثار خارق العادهای از خود به جا گذاشتهاند.
اصالتا اصفهانی هستم اما پس از ازدواج ساکن تبریز شدهام؛ از چهار سالگی در کنار دست پدر این هنر را آموزش دیدم و متاسفانه امروز جزو آخرین بازماندههای این هنر هستم. بیش از پنجاه سال است که حجاری روی سنگ و مینیاتور را انجام میدهم و از جمله کارهایم میتوانم به مزار شهریار و سنگ نوشتههای مسجد حمزه اشاره کنم.
ابزارهایی که من با آن کار انجام میدهم نیز به نوعی عتیقه هستند، چکشی 200 ساله و قلمهایی 150 ساله که از اجدادم به من رسیده و پدرم سفارش کرده است.
خبرنگار: چرا به فکر احیای این هنر و آموزش آن نیفتادید؟
مسئلهی اول این است که به تنهایی نمیشود در حوزهی آموزشی اقدام کرد. باید بستر آموزش از طرف مسئولین برای هنرمندان فراهم شود. بنده بارها در این راستا اقدام کردهام ولی به نتیجه نرسیدن. مسئلهی دوم در عدم گرایش جوانان به این رشته در این است که حداقل یک بازهی زمانی ده ساله برای آموزش این هنر تا رسیدن به مرحلهای که بتوان آثار نفیس تولید کرد، زمان نیاز است.
غالبا هنرجویان جوانان به لحاظ معاش نیاز به کاری دارند که بتوانند از نظر مادی خود را تامین کنند، لذا کمتر هنرمندی به سمت حجاری روی سنگ سوق داده میشود. متاسفانه این هنر از لحاظ آکادمیک نیز آموزش داده نمیشود و خود علت دیگری بر مهجوریت حجاری روی سنگ است.
آموزش هنر در بسیاری از کشورها از سنین خردسالی انجام میپذیرد و لذا وقتی فرد به سن جوانی میرسد در هنر خود متبحر میشود ولی متاسفانه در کشور ما آموزش تخصصی و علمی هنر به دانشگاهها رسیده زمانی که هنرجو نیاز دارد هرچه سریعتر فنی را آموخته و به بهرهوری مالی دست یابد.
در آخر و مهمتر از همه اینکه میراث فرهنگی باید میراثدار فرهنگی باشد که برای ما باقی مانده است. صنایع دستی و گردشگری نیز همچنین باید در حفظ هنرهای بومی پیشقدم باشد. ولی متاسفانه چنین نیست.
خبرنگار: از مهمترین طرحهایی که کار کردید بفرمایید:
تا کنون تندیسها و آبنماهای نفیس زیادی کار کردهام که متاسفانه در بین مسئولین برای نصب در شهر مقبولیت نداشته است. به ویژه اینکه سال آتی تبریز به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی است و باید هر گوشهی این شهر نمودی از هنر ایرانی و اسلامی باشد. بارها از آمریکا، کره و ترکیه از بنده دعوت به کار کردند و حتی مدتی نیز در ترکیه مشغول به کار شدم ولی خواستگاه ما و هنر ما این مرز و بوم است و قطعا وطن را با تمام سختیهایش به تمام دنیا ترجیح میدهیم.
طرحی که قابلیت ثبت در رکوردهای گینس دارد
در دورانی که قرآن بارها در کشورهای غربی توسط عدهای نادان مورد اهانت قرار میگیرد، طرحی برای ساخت قرآن سنگی در 400 صفحه ارائه نمودم که این طرح قابلیت این را دارد که جزو برترین آثار ثبت شده در کتاب گینس گشته و مشت محکمی بر دهان یاوه گویان باشد.
طرح به این شکل است که در یک سازهی محرابی که توسط نور و آب تزیین شده است در دو ستون چهارصد صفحه قرآن هر کدام به طول دومتر که در هر دو رو کنده کاری شده است، سوار شود. این سازه بر روی آکواریومی منقش به طرح کرهی زمین قرار دارد. با گفتن هر بار "لااله الا الله" صفحه میخورد. اگر بخواهیم به آیهای برسیم با نام بردن آن آیه و ذکر "لااله الا الله" توسط سه ربات صفحهی مورد نظر در برابر دیدگان قرار میگیرد.
برای این طرح 1 میلیارد بودجه در نظر گرفته شده است و پیش بینی میشود پس از اتمام حداقل 500 میلیون تومان ارزشگذاری گردد.
بنده در مکاتباتی که با سازمانهای مختلف داشتهام درخواست کردهام این طرح با مدیریت خود سازمانها پیش برده شود و در واقع هر ماه مبلغی برای خرید سنگها و دسترنج در نظر گرفته شود. بنده نیز در قبال این هزینه متعهد میشوم که چهار سال بعد که این طرح تمام شد بتوان همان هزینه را برداشت.
متاسفانه وقتی این کار را به جاهای مختلف بردهام اولین سوال این است که آیا این طرح یک ساله به اتمام میرسد؟ در زمان یک سال حتی نمیشود روی کاغذ کل قرآن را خطاطی کرد چگونه این آقایان انتظار دارند کل قرآن در یک سال روی سنگ حجاری شود!
تبریز مهد هنر است اما هنرهای زیادی در این شهر غریب ماندهاند، همچون استاد کمالدین بهزاد که بیشک اگر مقبرهاش در اصفهان قرار داشت تبدیل به موزه میشد. با اینکه تبریز مهد مینیاتور است اما متاسفانه این هنر نیز رو به افول و فراموشی است.
خبرنگار: در خصوص طرحی که برای تل زینبیه دارید، بفرمایید.
پایههای ضریح تل زینبه را در کارگاهی داخل دانشگاه هنر در حال ساخت هستیم. این پایه یک پارچه بوده و در نوع خود بینظیر است که تماما توسط دست و با همین ابزارهای موجود انجام میگیرد. طی دو ماه آتی کار حجاری بر روی این پایهها اتمام خواهد پذیرفت و جهت نصب ضریح بر روی آن به کربلا منتقل خواهد گردید.
خبرنگار: در خصوص تابلوی"محمد رسول الله" که در اینجا به نمایش گذاشهاید بفرمایید.
سنگ این تابلو عتیقه و متعلق به مسجدی در خیابان بهار بوده که با دست از کوه جدا شده است. یک رهگذر این سنگ را به قیمت ده هزار تومان از خادم مسجد خریده و پس از چند بار دست به دست شدن بنده این را به قیمت 500 هزار تومان از یک سنگ فروش خریدم. سه ماه در گوشهای از منزل گذاشتم و روی این فکر میکردم که چه طرحی بر آن پیاده کنم که برازندهاش باشد و در نهایت به عبارت زیبای "محمدرسول الله" رسیدم. خط این کار توسط استاد رعنایی بهترین ثلث نویس ایران نگاشته شده است.
گفتنی است جهت مشاهدهی آثار این هنرمند و سایر هنرمندان جهان اسلامی تا روز جمعه 22 اردیبهشت ماه به دانشگاه هنرهای اسلامی تبریز مراجعه نمایید.